قرائت شاذقرائت فاقد سند یا یکی از ارکان سه گانه قرائت صحیح را قرائت شاذ گویند. ۱ - تعاریف قرائت شاذقرائت شاذ، یکی از قرائت‌های غیرصحیح است و برای آن تعریف‌هایی ارائه شده است که به بعضی از آن‌ها اشاره می‌کنیم: ۱.۱ - تعریف اولقرائت شاذ، قرائتی است که سند آن صحیح نیست؛ مانند قرائت ابن سمیقع در (فالیوم ننجیک ببدنک لتکون لمن خلفک آیة) که «ننجیک» را «ننحیک» با «ح» بی نقطه و لام «خلفک» را به فتح قرائت می‌کرد؛ در حالی که حفص، آن را به روش متداول می‌خواند. ۱.۲ - تعریف دومهرگاه در یکی از ارکان سه گانه قرائت ( صحت سند، توافق با رسم الخط، عدم مخالف با قواعد زبان عرب) خللی پدید آید، به آن، قرائت ضعیف، شاذ یا باطل می‌گویند؛ خواه از قاریان هفت گانه باشد یا از غیر آنان. بنابراین تعریف، قرائت شاذ معادل قرائت غیرصحیح است. ۱.۳ - تعریف سوممنظور از قرائت شاذ، تفسیر قرائت مشهور و تبیین معانی آن است؛ مثل قرائت عایشه و حفصه «صلاة العصر» به جای «صلاة الوسطی». ۲ - تعریف دیگربرخی دیگر قرائت قرای سبعه را «متواتر» و سه قرائت دیگر را «آحاد» و باقیمانده را «شاذ» دانسته‌اند. ۳ - حکمعده زیادی از محققان قرائت شاذ در نماز را جایز ندانسته‌اند. نخستین کسی که قرائت شاذ را استقصا کرد و از قرائت صحیح جدا ساخت، ابوالفضل محمد بن جعفر خزاعی بود که در اواخر سده دوم می‌زیست. از قرائت شاذ، به قرائت ضعیف و متروک نیز تعبیر شده است. [۵]
جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، ج۲، ص(۶۳-۶۵).
[۶]
دمیاطی، احمد بن محمد، - ۱۱۱۷ق، اتحاف فضلاءالبشربالقراءات الاربعة عشر، ص۷۱.
[۱۰]
معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۲، ص۱۱۳.
[۱۱]
عمر، احمد مختار، معجم القراءات القرآنیة، ج۱، ص۹۹.
[۱۳]
ابو زرعه، عبد الرحمان بن محمد، - ۴۱۰ق، حجة القراءات، ص۱۴.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «قرائت شاذ». |